Coöperaties, vliegwiel van transitie
In deze chaotische tijden functioneren coöperaties net als vliegwielen van een meer maatschappelijke vorm van ondernemen. Coöperaties doen dit via innovatieve oplossingen en vanuit het kader van de ICA-principes met respect voor de mens en voor de grenzen van de planeet (donut economie).
Vliegwielinitiatiefnemers zijn de gebundelde krachten van Oikos, Rescoop Vlaanderen, Cera, Coopkracht, Hefboom en Febecoop. Vliegwiel gelooft dat coöperaties het antwoord kunnen bieden op de huidige maatschappelijke en economische uitdagingen. Onze samenleving moet navigeren naar een gebied binnen de grenzen van de planeet, dat tegelijkertijd ook de sociale ondergrenzen (grondrechten) respecteert. Coöperaties maken deel uit van een creatieve pioniersbeweging, een die werk maakt van een andere, coöperatieve economie en daarmee ook een weerbare democratie. Lees meer op de website vliegwiel.coop .
Gentse en Leuvense coöperaties stellen memorandum voor aan de lokale politieke partijen.
Recent en onder impuls van Vliegwiel hebben de Gentse en Leuvense coöperaties naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen de voorbije periode een memorandum voorbereid voor de lokale politieke partijen. Een memorandum laat je toe om lokale politici en leidende ambtenaren te ondersteunen en te inspireren bij het opmaken van het bestuursakkoord tussen de verkozen partijen na de verkiezingen.
Wat kan het stadsbestuur doen om het coöperatief ondernemerschap te ondersteunen?
Sensibiliseer het grote publiek over coöperaties.
Het is belangrijk dat lokale besturen meehelpen om de meerwaarde van het coöperatieve ondernemerschap te erkennen en meer bekend te maken in de lokale gemeenschap. Wij pleiten ervoor dat coöperatieve initiatieven opgenomen worden in de gangbare communicatiekanalen van de stad met aandacht voor hun eigenheid en de meerwaarde voor de stadsinwoners.
Neem participatieve, sociale en milieucriteria op in het beleid van openbare aanbestedingen.
Met criteria omtrent burgerparticipatie, sociale impact en duurzaamheid in openbare aanbestedingen komen coöperaties gemakkelijker in aanmerking voor openbare aanbestedingen waardoor coöperatieve modellen en alternatieven meer kans maken en er tegelijk ook meer maatschappelijke impact kan gerealiseerd worden. Een goed voorbeeld hiervan is de energiebeleidsvisie en het gemeenteraadsbesluit inzake burgerparticipatie, waarbij de stad haar inwoners, plaatselijke instellingen, organisaties en bedrijven maximaal wil betrekken.
Neem initiatieven ten gunste van sociaaleconomische innovatie.
Versterk organisaties en instrumenten die hefbomen bieden voor de combinatie “economische ontwikkeling” en “sociale innovatie” en heb hierbij oog voor de meerwaarde van het coöperatieve model.
Veel co-benefits die coöperaties creëren vormen een tastbare doch moeilijk meetbare meerwaarde voor de stad. Door die meerwaarde niet te valoriseren moeten coöperaties het nog té vaak ontgelden in de moordende concurrentie met niet-coöperatieve partijen die hun kosten méér op de stad en zijn inwoners externaliseren. Als eerste stap zou de stad een grote studie moeten uitvoeren naar de verborgen co-benefits van coöperaties en de even verborgen cost-of-inaction omtrent de kostenexternaliserende concurrenten. Voorzie proeftuinen voor nieuwe economische concepten om maatschappelijke uitdagingen aan te gaan samen met bedrijven, kennisinstellingen, overheden, burgerplatformen en middenveldorganisaties en neem hierbij coöperaties en hun vertegenwoordigers op.
Toets alle steunmaatregelen af aan de eigenheid van coöperaties.
Voer een “coöperatieve toets” in voor alle steunmaatregelen aan burgers en aan ondernemingen, inclusief verenigingen. Vaak vallen coöperaties bij diverse steunmaatregelen uit de boot.
Steunmaatregelen aan burgers: niettegen staande coöperaties vaak een verzameling zijn van burgers die zichzelf verenigen om sterker te staan en hun lot in eigen handen te nemen (vooral het geval bij burgercoöperaties in de meest diverse sectoren), krijgen ze geen toegang tot steunmaatregelen aan burgers omdat ze geen natuurlijke persoon zijn, maar een rechts persoon.
Steunmaatregelen aan ondernemers: vanuit een klassieke ondernemersbril heeft een coöperatie vaak een te laag “profit” gehalte en een te groot verenigingskarakter en vallen ze daardoor wel eens uit de boot.
Steunmaatregelen aan verenigingen: vanuit een klassieke verenigingsbril heeft een coöperatie een te groot ondernemerskarakter. Ook een erkenning als sociale onderneming volstaat niet om gelijkgeschakeld te worden met een klassieke vzw of stichting.
Richt een commons / coöperatief stadslabo op.
Een stadslabo met de stad als regisseur en partners uit o.a. kennisinstellingen (universiteiten en hogescholen, …), de bedrijfswereld, de coöperatieve en commons wereld kan niches uitwerken op het vlak van circulaire economie, beginnende experimentele commons gerichte burgerinitiatieven ondersteunen en tevens bestaande projecten versterken.
Daarnaast kan het stadsbestuur ook coöperatieve sectoren ondersteunen. Lees hierover meer in het Gentse memorandum en het Leuvense memorandum.
